شرح الشواهد البلاغیه فی کتاب العمده (من باب الاستثناء إلی باب نفی الشی بإیجابه)

یکی از مهمترین کتاب‏هایی که در ابتدای قرن پنجم هجری در زمینه‏ نقد و علوم بلاغی نگاشته شده ، کتاب العمده فی محاسن الشعر وآدابه ونقده، اثر ارزشمند ابن رشیق قیروانی است. این کتاب به بررسی اشعار و نقد آن‏ها می‏پردازد، نقدی که با بلاغت در آمیخته است و مثال‏ها وشواهد شعری و قرآنی فراوانی در بر دارد که در بسیاری از مواقع نیازمند شرح و توضیح بیشتر است تا خواننده از معنا و محل شاهد آن آگاهی یابد. این رساله بر آن است تا در حد امکان به این مهم بپردازد، و شواهد این کتاب را در ده فصل، از ابتدای «استثناء» تا انتهای «نفی الشیء بإیجابه» بررسی و شرح نماید. روش بحث به این صورت است که ابتدا بحر عروضی ابیات، وسپس نام گوینده‏ آن ذکر می‏گردد، و در ادامه موقعیتی که در آن سروده شده، و اختلاف موجود در نقل آن شاهد آورده می‏شود. معنا و ترجمه‏ فارسی آن از دیگر مواردی است که پس از بررسی وا‍ژگان مهم، از طریق مراجعه به لغتنامه‏ معروف لسان العرب بیان گردیده، و در انتها توضیح کاملی درباره‏ محل شاهد بیان شده، و در ضمن آن نکات مهم بلاغی و نحوی دیگری که احیاناً موجود بوده ذکر گردیده، و منابع مورد استفاده برای مراجعه‏ محققان آورده شده است. در ابتدای هر فصل برای آگاهی خواننده از موضوع آن فصل، و کسب آمادگی برای بررسی شواهد آن، توضیحی مختصر درباره موضوع فصل، انواع آن و نکات ضروری پیرامون آن بیان گردیده است. رهاورد این بحث، آگاهی از روش نویسنده‏ کتاب العمده، و تفاوت‏های نظرات بلاغی وی با نظرات دیگر ناقدان، در کنار شرح شواهدی است که در تبیین آراء خود بدان تمسک جسته است.